Bu hafta, çalışma hayatımda da bizzat danışmanlığını yaptığım ve karşılaştığım lise ve ortaokul öğrenci projelerinin öğrencilere ne gibi katkıları var? konulu yazı yazmak istedim. Proje kelimesi son yıllarda hemen hemen her alanda kullanılmaya başlandı. Toplum içinde, aklımda şöyle proje var, onun projesi iyi, bu proje tutar, proje fikrin güzel….. gibi güncel konuşmalarda proje kelimesi sık sık kullanılmaktadır. Peki, proje kelimesi tam olarak nedir? Proje, köken olarak öngörü, plan sözcüklerinden alıntı Fransızca bir kelime olup öne atmak, öne sürmek, ileri yöneltmek, tasarlamak fiillerinden türetilmiştir. Proje kavramının TDK sözlüğünde birçok anlamı olup yazımızla ilgili olan tanımı şöyledir; “ Öğrencilerin grup hâlinde veya bireysel olarak istedikleri bir alan veya konuda inceleme, araştırma ve yorum yapma, görüş geliştirme, yeni bilgilere ulaşma, özgün düşünce üretme ve çıkarımlarda bulunmaları amacıyla ders öğretmeni rehberliğinde yaptıkları çalışmalar.” olarak tanımlanmıştır. Şimdi okullarda projeler yapan öğrencilerde ne gibi değişimler oluyor bunun üzerine birkaç kelam etmek isterim.
Öğrencilerin eğitim hayatı genelde, dersler, ödevler, yazılılar, notlar, servisler, kantin…… döngüsü içerisinde geçmektedir. Bu durum öğrencilere monoton bir yaşam getirmekle beraber yeni bir heyecan katamamaktadır. İşte tam bu sırada öğrencilerin okullarda yaptıkları projeler, yarışmalar, turnuvalar, paneller, sempozyumlar gibi faaliyetler hayatlarına renk katmaktadır. Gerek TUBİTAK etkinlikleri olsun gerek TEKNOFEST etkinlikleri olsun öğrencilere çok şey kazandırmaktadır. Bu çalışmalar hareketliliğe ve bilimsel heyecanların artmasına vesile olmaktadır. Çocuklarla beraber öğretmenlerin ve hatta okul idaresinin de olumlu anlamda bakış açılarının değişmesine vesile olmaktadır. Çocukların fikirlerini öğretmenlerle beraber tartışması onların değerli ve farklı oldukları hissini oluşturur. TÜBİTAK ve TEKNOFEST çalışmalarıyla öğrenciler öğretmenlerle, okul idaresiyle çok önemli konularda muhatap olmakta, okula ve kendine katkısı olmanın hazzını ve onurunu yaşamaktadırlar. Böylece çocuk ailesi ve akranları arasında farklı ve ayrıcalıklı olduğunu hissetmektedir. Böylece birçok kazanımlara otomatikman sahip olmaktadırlar.
Birçok kez liseler arası TUBİTAK proje yarışmalarına, ulusal ve uluslararası proje yarışmlarına katılma ve proje sergilerini ziyaret etme imkânım oldu. Orda çocukların heyecanı, projelerinden bahsetme arzusu, sevinçleri ve en önemlisi değerli olduklarını hissetmenin farkına vardıklarını mutlaka görülmesi gerekir. İnanılmaz bir duygu. Çocuklarımız akademisyenlerin, akranlarının, öğretmenlerinin, il idaresinin ve ilgili olan herkesin ziyaretleri sırasında proje çalışmalarını büyük bir heyecanla ve samimiyetle sunmaktadırlar. Her bir stanttaki öğrenciler kendilerini dinleyen misafirlerine defaatle çalışmasını anlatmaktadırlar. Dinleyenlerin sordukları sorulara heyecanla ve gözlerinin içi gülerek cevap vermeleri, kişisel ve akademik gelişimlerine çok büyük katkı sağladığı tartışılmaz bile.
Danışmanlığını yaptığım proje çalışmalarında öğrencilerde gözlemlediğim olumlu katkılar arasında şunlarıda belirtebilirim; öğrencilerimde özgüveninin artmasıyla kendilerini ifade etmede önceki hallerine göre çok yol aldılar. Analitik ve eleştirel düşünme becerilerinde gelişmeler, algoritmik düşünmeye meyilli neden sonuç ilişkisi kurmaya başladılar. Dolayısıyla pedagojik açıdan çocuklarımızda birçok olumlu değişimler görülür. Proje çalışmaları yaparken bazen beklenmedik olumsuz söylemlerle de karşılaşabiliyoruz. Mesela derslerinde notlar düştü, ne işine yarayacak otur üniversite sınavına çalış, diğer öğretmen arkadaşlardan da derslerinden geri kaldı- gibi sözler duymaktayız. Ama biz hidayete değil nihayete bakıyoruz. Bu çalışmalar netice itibariyle olumlu çok şey kazandırıyor. Belki o an istenmedik durumlar veya bakış açıları oluşsa bile bu eksiklik ve olumsuzlukları sonrasında kat kat telafi ederek hızlı sonuca ulaşabilmektedirler.
Diğer yandan çocuklarımızda bu tür çalışmalar ve faaliyetler;
-İlgi alanlarında yeteneklerinin ortaya çıkmasında,
-Motivasyonlarının artmasına,
-Zaman yönetimini öğrenmesine,
-Başarma duygusunun artmasına ve kendi başına karar almasına,
-Problem çözme becerilerinin gelişmesi gibi birçok olumlu katkılara neden olmaktadır.
İşin özü çocuklarımızı sosyal medyanın, dijital oyunların, faydasız internetin ve düşüncesizliğin kurbanı ve esaretinden kurtarmak için bu tür faaliyetlere yönlendirmeli ve tam destek vermemiz gerekir. Okuyarak, düşünerek, üreterek ve en önemlisi milli ve manevi değerlerimizi koruyup yaşayarak özgürlüğe uçabilmemiz dileğiyle…..
FETHİ AHMET ÖNER
Eğitimci/yazar
fethiahmetoner@gmail.com
