Geçen cumartesi günü Elazığ Kürsübaşı geceleri denilen sohbet ve eğlence etkinliğine katıldım. Tek kelimeyle muhteşem bir gece oldu. Nedir Kürsübaşı geceleri?. Elazığ kültürünün köklü geleneklerinden biridir ve kaynağı, bölgenin soğuk kış gecelerinde insanların bir araya gelme ihtiyacından doğmuştur. Eski dönemlerde, kışın çetin geçtiği günlerde, aileler evin en sıcak yerinde toplanarak bu geceleri düzenlerdi. Kürsübaşı, sobanın veya köy evlerinde kullanılan kürsünün etrafına serilen kalın yorganlarla yapılan oturma düzenini ifade eder. Kürsünün altına yerleştirilen ateşle ısınan bu alanda, insanlar bir araya gelir; masallar, hikayeler, efsaneler ve halk türküleriyle dolu sohbetler edilir, çeşitli oyunlar oynanırdı. Gençler, büyüklerin anlattığı hikayeleri dinler, çocuklar ise birbirlerinin yanına sokulup sessizce bu anlatıları gözlerinde canlandırırdı. Kürsübaşı, hem sıcağın hem de dostluğun buluştuğu bir yerdi.
Bir gece yaşlı Hasan Dede’nin bir vakitler anlattığı bir hikaye, gelenleri hem düşündürecek hem de gülümsetecek bir akşam yaratacaktı. Hasan Dede, köydeki en eski anılara şahit olmuştu. Kürsübaşı gecelerinde anlatacak hikayeleri bitmezdi. Bir akşam, çaylar demlenip herkes yerini aldığında, sesi yaşlı ama enerjik bir edayla yükseldi: “Bir varmış, bir yokmuş… Elazığ’ın meşhur köylerinden birinde, hayatta her şeyin kazanılabileceğine inanan İbrahim Ağa yaşarmış.” Bu girişten sonra herkes merakla dinlemeye başladı. Hasan Dede, İbrahim Ağa’nın o zamanın en zengin adamı olduğunu, ama servetini yalnızca akıl ve çabayla değil, dostluğun değerini bilerek kazandığını anlattı.
İbrahim Ağa, günlerden bir gün köy meydanında bir kürsü kurdurmuş. “Kim benimle sohbet etmeye ve bildiklerini paylaşmaya gelirse, ona helalinden bir kazanç veririm” demiş. İnsanlar başta buna şaşırmış ama sonra bu davete katılmaya başlamışlar. Kimisi ilginç hikayeler anlatmış, kimisi köyde yaşanmış efsaneleri paylaşmış. İbrahim Ağa ise dinledikçe mutlu olmuş, çünkü paylaşılan her hikaye, köydeki insanları birbirine bağlamış. Yıllar sonra, o kürsübaşı toplantılarından köyün en önemli geleneklerinden biri doğmuş.
Hikaye burada bitmemişti; Hasan Dede, İbrahim Ağa’nın bir gün köyde herkesin katılacağı büyük bir eğlence düzenlediğini anlattı. O gece, herkesin evine giderken, dostlukla paylaşılan anıların sadece zenginliği artırmakla kalmadığını, yürekleri de ısıttığını görmüş. İnsanlar, birikmiş hikayelerle neşe ve hüzünlerini paylaşmayı öğrenmişler. Kürsübaşı toplantılarının köy halkına kazandırdığı en büyük zenginliğin, aslında kalplerine dokunan dostluk ve bir arada olma duygusu olduğunu kavramışlar.
Kürsübaşı gecesi bitip herkes evine dağılırken, Hasan Dede son sözlerini söyledi: “Bakın, evlatlarım, bu gelenek bize neyi öğretti? Ne kadar zengin olursan ol, paylaşmadıkça ve dostluğun sıcaklığını hissetmedikçe, servetin yürek ısıtmaz.” Odadaki herkes, bu hikayenin sadece bir masal olmadığını, Elazığ’ın gerçek ruhunu yansıttığını düşündü. Dışarıda kar savrulurken, içerideki sıcaklık dostlukla sarıp sarmalamaya devam etti.
Sonuç olarak Kürsübaşı geceleri, topluluk içinde birlik ve beraberliği pekiştiren, aynı zamanda kültürel mirası yaşatan bir gelenekti. Büyükler, bu gecelerde kendi geçmişlerinden, yaşanmış olaylardan veya atalarından duydukları hikayeleri anlatır; gençlere ve çocuklara dersler vermeye çalışırlardı. Aynı zamanda, müzik ve türkülerle bu buluşmalar neşelenir, halk ozanlarının saz çalıp söylemesiyle ruhları canlandıran bir eğlenceye dönüşürdü. Bu kültürel etkinlik, sadece bir araya gelmek için değil, geçmişten gelen değerleri kuşaktan kuşağa aktarmak için de önemliydi.
